Merve Kahraman

    Familyal adenomatöz polipozis sendromu (FAP), nadir, otozomal dominant bir hastalıktır. Bu sendromda kolondaki polipler malign transformasyon gösterirler. Kolorektal karsinogenezde ortaya çıkan moleküler olayların anlaşılmasını sağlamışlardır. FAP’de altta yatan genetik defekt 5q21 nolu kromozomdaki APC genindedir. Olguların %75’inde bu gendeki mutasyon kalıtımsaldır, geri kalanlarda de novo mutasyon olur. Hastalarda kolonun mukozal yüzeyinde 500–2500 kadar adenom bulunabilir. Tanı için en az 100 kadar adenom olması gereklidir. Adenomlar gastrointestinal sistemin herhangi bir yerinde olabilir. Çoğunluğu tubuler adenomdur, bazen villöz özellikler de taşıyabilirler. Genç erişkin yaşlarda saptanırlar. Bu hastalarda sıklıkla 30 yaşından önce kolon kanseri gelişme riski %100 olduğu için profilaktik kolektomi uygulanır. Gardner ve daha nadir olan Turcot sendromlarında da aynı genetik defekt söz konusudur. Bu sendromların her ikisinde de multipl adenomlara ek olarak ekstraintestinal tümörler vardır: Osteomlar, gliomlar, yumuşak doku tümörleri gibi. 

     Herediter non-polipozis kolorektal karsinom (HNPCC) (Lynch sendromu) da yine otozomal dominant geçişli, ailesel bir hastalıktır. Lynch sendromunda (HNPCC) kalıtımsal mutasyona uğrayan genler; DNA replikasyonu sırasında oluşan hataları saptayan ve onaran "mismatch repair genler"dir. Bu olgular genç yaş grubunda olup, kolon kanserleri tipik olarak splenik fleksuranın proksimalinde sağ kolonda ortaya çıkar ve multipldir. Ayrıca hastalarda kolorektal kanser yanısıra ekstraintestinal kanserler için, özellikle endometrium, mide, over, beyin, pankreas, deri kanserleri için artmış risk vardır.