Bugünlerde pandemi(küresel salgın) nedeniyle sık sık bahsettiğimiz İspanyol gribi bundan yaklaşık 100 yıl önce 1918- 1920 yılları arasında bir pandemiye (küresel salgın) neden olmuştur.Covid-19 dan farklı bir fiziki ve kimyasal özelliği olan H1N1 virüsü hastalık etkenidir.
O yıllarda şimdiki gibi gelişmiş istatistikler olmadığı için 50- 100 milyon insanın bu virüs nedeniyle öldüğü tahmin edilmektedir. Garip bir tesadüf olarak kabul edilebilir ki İspanyol gribinin ilk kez kayda alındığı 11 Mart 1918 tarihinden 102 yıl sonra 11 Mart 2020 tarihinde ,Dünya sağlık örgütü Covid-19 kaynaklı küresel salgını ilan etmiştir.
İspanyol gribi döneminde yaşayan insanlar bu hastalığın nedenini ve kaynağını tam olarak bilemiyorlardı.Virüsler ancak 1931 yılında elektron mikroskobun icat edilmesi ile görüntülenmeye başlanmıştır.
Önceleri hayvanlardan bulaşan bir hastalık olduğu düşünülse de çok daha sonraları havayolu ile bulaştığı anlaşılmış ve maske bir korunma yöntemi olarak kullanılmıştır. İspanyol gribi denmesinin sebebi, salgının ilk olarak İspanya’da başlamamasına rağmen 1.Dünya Savaşı’na katılmayan İspanya’da salgının ilk olarak resmi kayıtlara girmesidir.
Yani bir nevi 1 Dünya savaşı nedeniyle sansür uygulanan dünyada basında ilk kez küresel salgını kayda alan İspanya bu acı olayın isim babalığını da yapmıştı.Yine bundan 100 yıl önce de sosyal mesafe, maske zorunluluğu, karantina uygulamaları ve ülkelerin sınırlarının geçici olarak kapatılması gündeme gelmişti.
Bazı ABD eyaletlerinde polis güçleri, sağlık çalışanları ve hatta yurttaşlar için bile maske takmak zorunluydu.
San Fansisko gibi şehirlerde İnfluenzadan ölüm sayılarındaki düşüş, kısmen zorunlu maske takma politikalarıyla ilişkilendirilmiştir.İspanyol gribinde salgının bitmesinden yıllar sonra hastalığın nedeninin ortaya konulması düşünüldüğünde Covid-19 küresel salgınının ortaya çıkmasından günler sonra etken olan virüsün genetik haritasının çözülmesi ve buna bağlı olarak çözüm odaklı aşılar ve nedenine yönelik tedavilerin dünyanın çeşitli bilimsel merkezlerinde araştırılıyor olması nedeniyle elbette 20. yüzyılın başlarındaki nesile göre 21 .yüzyılda benzer bir tabloyla karşılaşan bizler çok daha şanslı bir nesiliz.
Sağlıklı, huzurlu ,küresel salgınsız günler görmek ümidiyle…
Op.Dr. Atıl Birol
