Gebelik Şekeri

Gebelikte Diyabet (Gebelikte Şeker Hastalığı)

Hamilelikteki şeker hastalarının ancak %12 (tip1 DM %4 -tip2 DM %8) inin hamilelik öncesinde de diyabeti mevcuttur ,%88 inde ise hamilelik öncesi şeker hastalığı yoktur gebelikle ortaya çıkar ve biz buna gestasyonel diyabet (gebelik diyabeti ) deriz.

Gebelik diyabeti ilk defa gebelikte teşhis edilen veya başlayan farklı derecelerde şeker metabolizma bozukluğudur. Hamilelik süreci boyunca devam edip ,doğumla birlikte sona erer.

Tüm gebelikler içinde gebelik diyabeti sıklığı % 3- 5 dir.

Gebelikte, özellikle fetus ve yenidoğan da görülebilecek ciddi sorunların % 1.1-14.3 dan sorumludur. Gebelik diyabeti tanısı koymak çok önemlidir. Çünkü  gebelik diyabetinde gebelik ve doğum da bebek ölümü 2-4 kat artar .

Gebelik Diyabeti Tanısı Nasıl Konulur?

            Açlık 126 nın üstü ,Hba1c 6.5 (3 aylık şeker ortalaması) un üstü ,herhangi bir saat kan şekeri 200 ün üzeri gebe zaten diyabettiktir.Bu hastalara yükleme yapmaya gerek yoktur.

           Diyabet tanısı konulmamış her gebeye , 24-28 hafta arası 50 gr 1saatlik tarama testi yapılır. 1.saat 140 ın altındaki gebelerde sorun yoktur.Eğer 180 ın üzerinde ise gebelik diyabeti tanısı konur. 

           Kan şekeri 140-180 aralığında çıkarsa; 

           2. step olan 100 gr 3 saatlik OGTT (Şeker Yükleme) yapılır:

                                            Açlık 95 mg /dl

                                            1.saat 180 mg/dl

                                            2.saat 155 mg/dl

                                            3.saat 140 mg/dl den en az 2 değerin yüksek olması tanı koydurur.

          Diyabet açısından riskli gebeye ise 24-28 haftada tek basamaklı 75 gr OGTT (Şeker Yükleme) 2 saatlik yapılır:

          Açlık 92 mg/dl

          1.saat 180 mg /dl

          2.saat 153 mg/dl ölçümlerden birisi yüksek ise tanı konur .

Gebelik Diyabeti Tanısı Için Yapılan Seker Yükleme Sakıncalı Mıdır?

Gebelikte diyabet ,teşhis edilmesi ve mutlaka doğru izlenmesi gereken bir hastalıktır.50-75 gr glukoz 2 dilim baklavaya eşdeğer glukoz içermektedir. Gebelerin hemen hepsi gebelik boyunca o kadar, hatta kat kat fazla glukozu günlük yaşantıda almaktadır. Yükleme sırasında bazen gördüğümüz baş dönmesi ve fenalık hissi ise geçicidir. Şu anda 50-75-100 gr glukozun anne ve bebeğe yaptığı olumsuz etki dünyanın hiçbir yayın organında ispatlanmamış ve iddia edilmemiştir

Diyabet Açısından Riskli Gebe Kimler?

• Daha  önce ölü doğum yapmış , anomalili (özürlü) bebek doğurmuş,     iri bebek (4000 gram üzerinde) doğurmuş; birden fazla sayıda     düşük yapmış olanlar;    
      

• Daha  önceki gebeliğinde gestasyonel diyabet geçirmiş olanlar;

      

• Gebelik öncesi kilosu normalden fazla olanlar;

      

• Yaşı ileri olanlar (35 yaş ve üzeri);

      

• Ailede özellikle birinci derece akrabalarından birinde diyabet olanlar;

      

• Tekrarlayan  idrar yolu enfeksiyonu ya da mantar enfeksiyonu olanlar

      

• Mevcut  gebeliğinde     bebeği     gebelik haftasına göre daha iri olanlar;

      

• Gebelik esnasında fazla kilo almış olanlar;

      

• Nedeni açıklanamayan polihidramniyos (amniyos sıvısının artması)     saptananlar;

      

• Önceki     gebeliğinde bebeği beklenmedik bir şekilde ölenler;

      

• İdrarda  glikoz çıkışı saptanan ya da diyabet belirtileri gösterenler     (çok yemek yeme ve su içme, bol idrar yapma gibi)     

      

• Polikistik  over hastalığı olanlar     

      

•  Gebelik  öncesi ve gebelik sırasında tansiyon yüksekliği olanlar     

      

• Kortizon  kullanımı olan gebelerde ;

      

   gestasyonel  diyabet mevcut olabilir ya da gebeliğin kalan kısmında gelişebilir.
  
  

Kimler Gebelikte Diyabet Olasılığından Korkmaz?

Yaş< 25

Ailede diyabet öyküsü olmayan

Gebelik öncesi kilosu normal olan (Beden kitle indeksi 25 in altı)

Gebelikte kilo alımı normal olan

Kötü gebelik öyküsü olmayan

Anormal glukoz testi olmayan

Açlık kan şekeri normal <95 olan gebelere yükleme yapılmayabilir.

Şeker Hastası Bir Kadın Hamile Kalabilir Mi?

Şeker hastalığına bağlı oluşmuş ileri böbrek ve/veya göz hasarı ,iskemik kalp hastalığı yoksa  tabii ki  hamile kalabilir.Şeker hastalığı gebeliğe engel değildir ama gebe kalmak isteyen bir şeker hastası aylar önceden (en az 3 ay öncesinde) sıkı şeker ve hekim kontrolüne girmelidir.Eğer kan şekerleri yüksek iken gebe kalır ise bebekte anomali (özürlü) riski ile  gebelik ve doğum sorunları artar.

Gebe Kalmak İsteyen Şeker Hastalarına Ne Yapalım?

•Şeker hapları kesilip insüline geçilir .

•Gebelik öncesi HbA1C<%6 olmalı .

•Beslenme, egzersiz düzenlenmeli, ideal kilo sağlanmalı .

•Retinopati (göz) ve Nefropati (böbrek) takibi yapılır .

•Bebeğe zararlı olabilecek ilaçlar kesilir

•3 ay önceden folik asit başlanmalıdır.

Neden Diyabetik Gebe Sıkı Takip Edilmelidir ?

Şeker hastalığı gebelikte anne ve bebeğin yaşamını tehtit eden bir çok soruna yol açabilir.
- Kandaki yüksek şeker düzeyi bebeğin çok irileşmesine neden olabilir. İri bebeklerde doğum öncesinde ve sırasında daha çok problem ortaya çıkma riski vardır. İri bebeklerde sezaryen gerekme riski daha yüksektir. Ayrıca doğum sırasında omuz takılması, doğum travması, doğum eyleminin uzaması da iri bebeğe ait risklerdir.
- Gebelikten önce diyabetik olan hastalarda yani pregestasyonel (gebelik öncesi) diyabet hastalarında bebekte bazı anomalilerin görülme riski artar. Ancak gebelikte başlayan gestasyonel diyabet (GDM) bebekte anomalilere (özürlülük) neden olmaz veya çok hafif ilgili olabileceği konusunda şüpheli araştırmalar vardır .
- Diyabet olan gebelerde gebelik esnasında preeklampsi (yüksek tansiyon) gelişme riski artmıştır.
- Erken doğum riski artmıştır.
- Ani bebek ölümü meydana gelebilir
- Doğumdan sonra RDS (bebekte akciğer yani solunum) sıkıntısı gelişebilir. Diyabetik anne çocuklarında akciğer gelişimi gecikir.
- Doğumdan sonra bebekte hipoglisemi (kan şekeri düşüklüğü) ve bilirubin yüksekliği, polisitemi (bebekte kan hücrelerinin fazlalığı) gelişebilir
- Pregastasyonel (gebelik öncesi) diyabet hastalığı olanlarda plasental fonksiyon yetersizliği ve bunun neticesinde bebekte IUGR (gelişme geriliği) meydana gelebilir.
- Diyabetik gebeliklerde polihidramniosa (bebeğin rahim içinde yaşadığı amnios sıvısının normalden fazla olması) sık rastlanır. Pregestasyonel (gebelik öncesi) diyabette oligohidramnios (amnios sıvısının az olması) da gelişebilir.
- Anne karnında ani fetal (bebek) ölüm meydana gelebilir.
- Preeklampsi, ketoasidoz gibi nedenlerle maternal(anne) mortalite (ölüm) artmıştır.
- Diyabetik gebelerde üriner sistem enfeksiyonu, solunum yolu enfeksiyonları, doğum sonrası puerperal enfeksiyonlar ve yara yeri enfeksiyonu riski artmıştır.
- Diyabetik ketoasidoz (diyabet koması) meydana gelebilir. Diyabetik hamilelerde aşırı bulantı kusma, enfeksiyonlar, beta mimetik veya steroid ilaçlar diabetik keteoasidoza zemin hazırlayabilir.

GEBELERDE İSTENEN KAN ŞEKERİ DEĞERLERİ

•AKŞ<95 (<92 nin altı tercih edilir)

•1. saat TKŞ<140 (<120 un altı tercih edilir)

•2. saat TKŞ< 120

•HbA1C<%6

GEBELİKTE DİYABET NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Diyabete uygun beslenme çok önemlidir.Gebelik boyunca toplam 10-12 kg aşılmamalıdır.Zayıflatıcı (düşük kalorili) bir diyet önerilmez.Az-sık beslenmeli ve kan şekerini hızlı yükseltecek yiyeceklerden uzak durulmalıdır.Kan şekeri ölçüm cihazı ile günde en az 5 kez kan şekeri takibi yapılmalıdır.Eğer gebe insulin kullanmakta ise sürekli glukoz ölçüm sistemleri ile kan şekerlerini anlık sürekli izlemelidir.

Diyet kan şekerini hızlı yükselten basit şekerler yerine lif miktarı yüksek, kan şekerini daha yavaş yükselten, sağlığı geliştirmede daha etkin kompleks karbonhidratları seçmek faydalı olacaktır. Basit şekerli yiyecekler tüketilmemelidir.

Kompleks karbonhidratlar; tam tahıl taneleri, kepekli pirinç, makarna, bulgur, tam buğday ekmekleri, çavdar, yulaf vb… Basit şekerler ise; çay şekeri, reçel, bal ve marmelat gibi gıdalardır. Diyet programında karbonhidrat kaynaklarını öncelikli olarak ekmek ve ekmek yerine geçenler ile meyve grubu besinler oluşturur. Bu besinler diyette kati suretle olmalı, ancak yenilecek miktar ve zamanlama çok iyi belirlenmelidir.

DİYET VE DÜZENLİ YÜRÜYÜŞ İLE GESTASYONEL DİYABETİK HASTALARININ BÜYÜK BİR KISMINDA KAN ŞEKERİ KONTROL ALTINA ALINABİLİR.KAN ŞEKERLERİ YÜKSEK SEYREDEN GEBELEREDE İSE İNSULİN BAŞLANIR.İNSULİN ANNE VE FETUS İÇİN GÜVENLİDİR.İNSULİN; HAMİLELİK ÖNCESİ DİYABETİ OLMAYAN GEBELERDE DOĞUM SONRASI KESİLİR.

HAMİLELİK DİYABETİ GEÇİCİ Mİ ?

Gestasyonel diyabetli annelerde doğum sonrası insülinle tedavi ihtiyacı genellikle ortadan kalksa da yaşamlarının ilerleyen döneminde diyabetes mellitus (yani aşikar şeker hastalığı) olma riskleri artmaktadır.

Bu nedenle lohusalık bittikten sonra  “glisemik durum” yeniden değerlendirilmeli ve 75 gr’lık glukoz yüklemesi yapılmalıdır.

75 gram glukoz yükleme testinin normal çıkması halinde bu test üç yıllık aralarla tekrarlanmalıdır.

Gebeliklerinde GDM tanısı alan hastalar; hayat tarzlarında değişiklik yapmalı, insülin direncini azaltmak için ideal kilolarına inmeli, sigara içmemeli, dengeli beslenmeli ve egzersiz yapmalıdırlar.

DİYABETİK ANNE BEBEĞİNİ EMZİREBİLİR Mİ?

Doğum sonrası kan şekerleri düzeyi doğrudan anneyi etkiler. Anne bebeğini rahatlıkla emzirebilir. Anne diyabetik ise kullandığı şeker düşürücü ilaçların süte geçip geçmediği ve olumsuz bir durum yaratıp yaratmadığı ile  ilgili yeterli veri olmadığı için  tedavi olarak sadece insulin kullanabilir.İnsulin gebeler ve emziren annelerde güvenlidir.

#gestasyoneldiyabet   #gebelikşekeri  #tarama #gebelik #şekeryüklemesi #gebelikteşekeryüklemesi #diyabetesmellitus #diyabetikgebe