Cilt Altında Oluşan Şişlikler
Cilt altında ortaya çıkan şişliklere sıklıkla rastlanmaktadır. Oluşan şişlikler genellikle iyi huylu olmasına rağmen insanlar için endişe vericidir.
Cilt altı şişliklerinin oluşmasının pek çok farklı sebebi olabilir. Örneğin; İltihabi hastalıklar, iyi huylu tümör ya da kanser belirtisi olabilirler.
Cilt altı şişlikleri en çok yağ bezesi (lipom) ya da yağ kisti (sebasea) ve lenf bezi şişlikleri ile ilişkilendirilmektedir. Kanser kaynaklı şişlikler daha az görülmektedir. Lipomlar ve yağ kistleri ağrıya neden olmaz. Ancak iltihap ve apse kaynaklı şişlikler ciddi boyutlu ağrılara neden olabilir. Bu sayede kolaylıkla ayırt edilebilirler.
Sonradan ortaya çıkan cilt altı lezyonlarının sebebi mutlaka araştırılmalıdır. Bu nedenle böyle bir durumla karşılaşılması halinde mutlaka uzman bir doktora başvurulması önerilmektedir.
Bu yazımızda cilt altı şişliklerden lipom ayrıntılı olarak ele alınacaktır. Ne olduğundan, nasıl ortaya çıktığından ve nasıl tedavi edilmesi gerektiğinden bahsedilecektir.
Lipom Yağ Bezesi Nedir?
Tıbbi olarak lipom diye anılan cilt altı şişlikleri halk arasında yağ bezesi olarak bilinmektedir. İyi huylu tümörler olarak da tanımlanabilir. Ancak nadir görülen ve kanserle ilişkilendirilen örnekleri de bulunmaktadır.
İyi huylu olanlar lipom, kötü huylu kanserleşme riski olanlar ise liposarkom olarak sınıflandırılır. Yapılan araştırmalara göre görülen yağ bezelerinin yalnızca %0.5 kanserleşme eğilimindedir. Kötü huylu olmalarına karşın ölümcül değillerdir. Liposarkomun vücuttan alınması ile kanserleşmenin önüne geçilebilir.
Yağ bezeleri cilt altında konumlanan yumuşak dokulu hareket ettirilebilen şişliklerdir. Ağrıya neden olmazlar. Boyut olarak çeşitli boyutlarda olabilir. Kimi lipom nohut kadardır, kimisi ise portakal büyüklüğünde olabilir. Ayrıca bir veya birden fazla olacak şekilde de bulunabilirler.
Neden Olur?
Yağ bezelerinin oluşma nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Ancak uzmanlar tarafından genetik faktörlerin ve meydana gelen travmaların etkisi olduğu düşünülmektedir. Genetik faktörler ve lipomların görülme sıklığının araştırıldığı bir çalışmada genetik faktörlerinin etkisinin %2-3 gibi bir oranda etkilediği tespit edilmiştir. Aynı çalışmada obezite ve diabet hastalığı bulunan bireylerde lipomların gelişme riskinin daha fazla olduğu da tespit edilmiştir.
Yağ Bezesi Nasıl Teşhis Edilir?
Hastalığın tanısı tecrübeli bir genel cerrahi uzmanı tarafından muayene ile konulabilir. Nadiren cilt altında bulunan kist sebasea, lenf bezi büyümesi ya da yumuşak doku tümörü ve kanserleri ile karışabilir. Yağ bezesi yumuşak elastik kıvamlı sıklıkla yuvarlak veya oval, kolaylıkla yerinden sağa sola oynatılabilen bir şişliktir. Şüpheli durumlarda Ultrasound, tomografi yada MR gibi tetkikler tanıda yardımcı olur. Gerekirse kitleden değişik yöntemlerle parça alınıp patolojik tetkik yapılarak kesin tanı konur.
Yağ Bezesi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Yağ bezelerinin oluşmasını engellemenin bir yolu yoktur. Ancak kolaylıkla tedavi edilebilirler. Zararsız lezyonlar olmasına rağmen büyümesinden kaynaklı rahatsızlıklara ya da estetik anlamda rahatsızlığa neden olabilir. Bu tür durumlarda cerrahi yolla kolaylıkla vücuttan çıkarılabilirler.
Yağ bezelerinin tedavi edilmesi yani alınması şart değildir. Ancak alınmasının da herhangi bir zararı bulunmamaktadır.
Tedavi geleneksel cerrahi yöntem uygulanarak yağ bezesinin tamamının çıkarılması ile sağlanır. Özellikle çok sayıda yağ bezesi olan hastaların tüm bezelerinin alınması gereksizdir. Belli bir büyüklüğü aşan, hayatın normal akışını ve fiziksel aktiviteyi etkileyen ya da estetik açıdan kötü bir görünüme sebep olan lipomlar alınmalıdır.
Lipomlar esnek olduğundan (yumuşak ve hareket ettirilebilir dokulardır) kendi ebatlarından daha küçük bir cerrahi kesi ile alınabilirler. Ayrıca cerrahi kesi cildin doğal çizgilerine paralel yapılıp ince prolen iplik kullanılarak cilt altı devamlı dikiş ile kapatılırsa minimum seviyede bir yara izi kalır. Cilt altı dikiş kullanılması sayesinde estetik anlamda tedavi sonrasında istenmeyen bir durumla karşılaşılmaz. Yara iyileşmesi alındığı bölgeye bağlı olarak yaklaşık bir hafta sürer.
Kanserleşme Riski Olan Lipomlar Nasıl Anlaşılır?
Cilt altı bezeler hızlı büyüyorsa, sınırları düzensiz ise bulunduğu yere yapışık hiç hereket ettirilemiyorsa boyutları 10-15 cm den büyükse alınıp patolojik tetkikinin yapılması şarttır. Kesin tanı ancak patolojik tetkik ile konabilir. Ultrasound, MR ve tomografi cerrahi öncesinde yol gösterici olabilir ancak kesin tanı konulmasını sağlamaz. Bu nedenle yukarıdaki bulgular söz konusu olduğunda mutlaka bir cerrahi uzmanına muayene olmalıdır
Liposarkom nasıl tedavi edilir ?
Liposarkom bir yağ dokusu kanseridir, tedavisi hiç kalıntı kalmayacak şekilde cerrahi olarak tamamen alınmasıdır. Hayati organlara yakın oldugunda çok zor çıkarılır ve sıklıkla aynı yerde tekrarlar.
Kaynaklar
- Zafar, R., & Wheeler, Y. (2019). Cancer, Liposarcoma. In StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing.
- Kolb, L., & Rosario-Collazo, J. A. (2018). Lipoma.
- What should be the treatment modality in giant cutaneous lipomas? Review of the literature and report of 4 cases