Ab­dul­lah Bi­ra­der­le­r ...

Ab­dul­lah Bi­ra­der­le­r ...
Ast­za­vur Hü­müz­yan II. Ab­dül­ha­mi­t'in ba­ba­sı Ab­dül­me­cit dö­ne­min­de mü­ba­ya­cı­ba­şı idi.
Se­vi­len bi­riy­di.
Müs­lü­man ol­ma­sı tek­lif edil­di.
Ka­bul et­ti...
Os­man­lı'da­ki ne­re­dey­se tüm dön­me­ler gi­bi, “Al­la­h'ın kulu” an­la­mı­na ge­len “Ab­dul­la­h” adı­nı al­dı.
Os­man­lı fo­toğ­raf ta­ri­hi­ne dam­ga vu­ra­cak “Ab­dul­lah Fre­re­s” ya­ni Türk­çe­siy­le, “Ab­dul­lah Bi­ra­der­le­r” adı böy­le doğ­du.
Vic­hen (1820-1902), Hov­sep (1830-1908) ve Ke­vork Hü­müz­yan (1839-1918) ad­lı üç kar­deş “Ab­dul­lah Bi­ra­der­le­r” ola­rak de­de­le­ri sa­ye­sin­de iyi eği­tim al­dı­lar...
Vic­hen, sa­ray res­sa­mıy­dı.
Ke­vork, Ve­ne­di­k'te­ki Mu­rad Rap­ha­el­yan Oku­lu'n­da re­sim ve fo­toğ­raf üze­ri­ne öğ­re­nim gör­dü.
Yıl, 1858…
İs­tan­bu­l'da fo­toğ­raf stüd­yo­su açan Al­man Ra­bach ya­nın­da fo­toğ­raf­çı­lı­ğa baş­la­yan Vic­hen, Ve­ne­di­k'ten dö­nen kar­de­şi Ke­vork ve Hov­sep ile bu stüd­yo­yu dev­ral­dı.
Fo­toğ­raf­çı­lı­ğı ge­liş­tir­mek için Pa­ri­s'e git­ti­ler.
Ab­dü­la­ziz dö­ne­min­de sa­ray­da da fo­toğ­raf çek­me­ye baş­la­dı­lar. Şöy­le ol­du:

Ab­dü­la­zi­z'e “Ab­dul­lah Bi­ra­der­le­r”den bah­se­dil­di. Çün­kü pa­di­şah, ka­mu da­ire­le­ri­ne as­tır­ma­yı dü­şün­dü­ğü por­tre­si­ne aşık­tı ve bir tür­lü iyi çe­ki­le­me­di­ği­ni dü­şü­nü­yor­du! 

Be­yoğ­lu'n­da stüd­yo­su bu­lu­nan Fran­sız fo­toğ­raf­çı Ju­les De­ra­in'e çek­tir­dik­le­rin­den hiç mem­nun de­ğil­di... Yıl, 1863… Ab­dul­lah Bi­ra­der­le­r Ab­dü­la­zi­z'in İz­mi­t'te­ki av köş­kü­ne da­vet edil­di. Pa­di­şa­hın on­lar­ca por­tre fo­toğ­ra­fı­nı çek­ti­ler.

 Bu por­tre­den son de­re­ce mem­nun ka­lan Ab­dü­la­ziz, asıl gö­rün­tü­sü­nün “Ab­dul­lah Bi­ra­der­le­r”in çek­ti­ği fo­toğ­raf­ta­ki gi­bi ol­du­ğu­nu söy­le­ye­rek, bun­dan son­ra sa­de­ce “Ab­dul­lah Bi­ra­der­le­r”in çek­ti­ği fo­toğ­raf­la­rın sa­ray­da ve ka­mu bi­na­la­rın­da kul­la­nıl­ma­sı­nı em­ret­ti. 

Da­ha son­ra kar­deş­le­ri, ver­di­ği bir buy­ruk­la “Res­sam-ı Haz­ret-i Şeh­ri­ya­rî­” un­va­nı ile onur­lan­dır­dı... 

Böy­le­ce “Ab­dul­lah Bi­ra­der­le­r” Os­man­lı Sa­ra­yı'nın fo­toğ­raf­çı­sı ol­du­lar. Yıl­dız­la­rı par­la­ma­ya baş­la­dı. 1867 Ulus­la­ra­ra­sı Pa­ris Fu­arı'na ka­tı­lan “Ab­dul­lah Bi­ra­der­le­r”in ça­lış­ma­la­rı o den­li tak­dir edil­di ki, çok geç­me­den mil­let­le­ra­ra­sı şöh­re­te ulaş­tı. 

Bir yıl son­ra… 

Yıl, 1868… 

Fo­toğ­raf çek­tir­me­yi pek se­ven Gal­ler Pren­si Ve­li­aht Ed­war­d'ın İs­tan­bul se­ya­ha­tin­de çek­tir­di­ği ve çok be­ğen­di­ği fo­toğ­raf­lar, “Ab­dul­lah Bi­ra­der­le­r”e 1890 yı­lın­da “K­ra­li­yet Fo­toğ­raf­çı­sı­” un­va­nı­nı ka­zan­dır­dı. II. Ab­dül­ha­mit tah­ta otur­du­ğun­da “Ab­dul­lah Bi­ra­der­le­r” ile ça­lış­ma­ya de­vam et­ti. An­cak… 

İliş­ki bir yıl son­ra “Ab­dul­lah Bi­ra­der­le­r”in ko­vul­ma­sıy­la so­nuç­lan­dı. Şöy­le: Rus Prens Ni­ko­lay 1870'li yıl­lar­da İs­tan­bu­l'a gel­di­ğin­de “Ab­dul­lah Bi­ra­der­le­r”in stüd­yo­su­na gi­de­rek fo­toğ­ra­fı­nı çek­tir­di. Prens ile “Ab­dul­lah Bi­ra­der­le­r” ara­sın­da ge­li­şen mu­hab­bet son­ra­ki yıl­lar­da da de­vam et­ti... 

II. Ab­dül­ha­mit 1877-78 Os­man­lı Rus Sa­va­şı­'n­dan ye­nil­giy­le çık­tı. Ayas­te­fa­nos Ant­laş­ma­sı ne­de­niy­le İs­tan­bu­l'a tek­rar ge­len Prens Ni­ko­lay, “Ab­dul­lah Bi­ra­der­le­r”in stüd­yo­su­nu bir kez da­ha zi­ya­ret et­ti ve yi­ne fo­toğ­raf çek­tir­di. 

İş­te bu zi­ya­ret II. Ab­dül­ha­mi­t'in ku­la­ğı­na gi­din­ce, “Ab­dul­lah Bi­ra­der­le­r” sa­ray­dan ko­vul­du; iş­let­me­le­ri­nin ve kart­vi­zit­le­ri­nin üze­rin­de “Zât-ı Haz­ret-i Şeh­ri­yâ­rî­nin Fo­toğ­raf ve Res­sa­mı Ab­dul­lah Bi­ra­der­le­r” iba­re­si yer alan tuğ­ra­yı kay­bet­ti­ler... 

Pa­di­şa­hın mah­la­sı yer alan bu tuğ­ra önem­liy­di; çün­kü, Os­man­lı'nın son dö­ne­min­de si­vil bir iş­let­me­nin kul­lan­dı­ğı bel­ki de ilk ve tek dev­let men­şe­li sem­bol­dü. “Ab­dul­lah Bi­ra­der­le­r” bu­nu kart­la­rın­da, zarf­la­rın­da ve iş­let­me­le­ri­nin üze­rin­de kul­la­nı­yor­du. 

Tuğ­ra­yı kay­be­den “Ab­dul­lah Bi­ra­der­le­r”e yar­dım ama­cıy­la Prens Ni­ko­la­y'ın em­riy­le Rus se­fi­ri Ge­ne­ral İg­na­ti­yef sad­ra­za­ma mü­ra­ca­at et­ti. “Ab­dul­lah Bi­ra­der­le­r”, kay­bet­tik­le­ri pa­di­şah tuğ­ra­sı­nı an­cak 1890 yı­lın­da ge­ri ka­za­na­bil­di. Do­kuz yıl Mı­sır hı­di­vi­nin çağ­rı­sı üze­ri­ne Ka­hi­re'de kal­dı­lar. İs­tan­bu­l'a dön­dük­le­rin­de iş­le­ri bo­zul­du. 

Be­yoğ­lu'na ta­şı­dık­la­rı stüd­yo­la­rı­nı sat­tı­lar. 

Yıl, 1899 idi. 

Son­ra ya­şam­la­rı­nı kay­bet­ti­ler. 

An­cak çek­tik­le­ri fo­toğ­raf­lar­la isim­le­ri ölüm­süz ol­du..