Aylin Mertcan
BM’nin oluşturduğu “Güvenli Bölge(!)” olan Srebrenica (Srebrenitsa), Sırplar tarafından 1995 yılında ele geçirilmiş, toplu soykırımlar uygulanmıştır. Savaş suçlusu ilan edilen General Ratko Miladiç ve “kasap” lakaplı Sırp devlet başkanı Radovan Karadzic’in emriyle Sırp ordusu tarafından, Boşnakların yalnızca Müslüman oldukları için bölgeden tamamen yok edilmesi amacıyla, silahsız 8372 sivil erkek kurşuna dizerek katledilmiştir. İçinde çocukların da bulunduğu toplamda 312 bin sivil hayatını kaybetmiş, 50 bin kadın ve kız çocuğuna tecavüz edilmiş, 2 milyon kişi evini terk etmiş, toplu mezarlara gömülmeden önce tanınmaz hale getirilen 27.734 kişi ise kayıp olarak kayıtlara geçmiştir. Sonraki yıllarda yürütülen kimlik tespit çalışmalarının ardından 18 bin kişinin kimliği güçlükle tespit edilebilmiştir. Bölgede ise hala toplu mezarlar bulunmaya devam etmektedir. Savaşın ardından bölgenin bazı yerlerinde daha önce görülmediği söylenen bitki türleri çok yoğun bir şekilde çıkmaya başlamıştır. Genellikle mezarlarda çıkan ve misk otu olarak bilinen bitkinin yoğunluğu bilim insanlarının dikkatini çekmiş ve onları araştırmaya yöneltmiştir. Araştırmalarda yapılan kazılar sonucu toplu mezarlarla karşılaşılmasıyla anlaşılmıştır ki; topluca gömülen bedenler, toprağın mineral yapısını artırmış bu da bitkiler için oldukça besleyici ve zengin bir toprak yapısı oluşmasına neden olmuştur. Toprağın besleyici özelliği ile büyümeye başlayan misk otu, mavi kelebek türlerinin beslendiği tek bitki türü olması nedeniyle, bölgede mavi kelebeklerin yoğunlaşmasına da neden olmuştur.
Sırplar’ın, türlü yöntemlerle sakladığı ve yerleri bulunamayan toplu mezarlara, misk otuyla beslenen mavi kelebekler takip edilerek ulaşılmaya başlanmıştır. Bu nedenle mavi kelebek, 11 Temmuz 1995’te yapılan Srebrenitsa Soykırımı’nın bir simgesi haline gelmiştir./
“Ne yaparsanız yapın soykırımı unutmayın. Çünkü unutulan soykırım tekrarlanır... .” Aliya İzzetbegoviç
