Sekonder Yara İyileşmesi

Deri yaralarının iyileşmesinin her aşamasında doku kaybının büyüklüğü çok önemlidir. Bu açıdan bakıldığında 2 tür yara iyileşmesi izlenir;

• Primer yara iyileşmesi
• Sekonder yara iyileşmesi

Her iki yara iyileşmesi türünde izlenen aşamalar benzer nitelikte olmakla birlikte nedenler ve sonuçlar arasında önemli farklılıklar gözlenir.

Sekonder yara iyileşmesi

Çeşitli nedenlerle yoğun bir angiogenezis ve bol granülasyon dokusunun meydana geldiği, aşırı bir fibroblastik aktiviteyle geniş sikatris dokusunun oluştuğu iyileşme türüdür. Sekonder yara iyileşmesinin başlıca nedenleri şunlardır;

• Travmanın geniş doku kaybına yol açması
• Yabancı cisim varlığı
• Belirgin nekroz oluşması
• Yaranın infekte olması

Yaradaki eksüda ile nekrotik dokuların temizlenmesi ve geniş doku kay­bının doldurulması için uzun zaman gereklidir. Bu bakımdan yaranın iyileş­mesi gecikir. Nekrotik dokuların temizlenmesine yardım için cerrahi uygulama (débridement) gerekebilir.

Geniş bir doku kaybının olduğu olgularda, defekt bölgesi bir süre kanar. Yaranın ve damarların kontraksiyonu ile kanın pıhtılaşması sonucunda kanama durur ya da çok azalır. Defekti dolduran kan pıhtılaşır. Pıhtının dış ortama bakan yüzeyi kuruyarak yara kabuğunu oluşturur. Yara tabanından başlayan akut yangı tepkisi granülasyon dokusunun oluşmasıyla biçim değiştirir. Bu aşamada, yara kenarlarından skuamöz epitel rejenerasyonu başlar. Granülasyon dokusu içindeki fibroblastik aktivite zamanla sikatris dokusuna dönüşür. Bu arada, yara kabuğu altından gelişen epitel rejenerasyonu tamamlanır ve yara kabuğu düşer. İyileşme süreci epitelizasyon ve sikatrisleşmenin tamamlanmasıyla biter. Sikatris dokusu yaşlandıkça büzüşür ve küçülür, yüzeyi örten epitel parlak ve yer yer buruşuktur.

Yaranın iki kenarı arasındaki uzaklık fazla ise, epitel rejenerasyonu önce hızlı iken ortaya doğru yavaşlar ve sonunda durur. Bu durumda, olabildiğince az sikatris oluşabilmesi ve yaranın hızlı iyileşebilmesi için epidermizas­yonu sağlamak gerekir. Epidermizasyonu sağlamak için vücudun başka yerinden kaldırılan bir deri parçası yara­nın üzerine kapatılır (greft operasyonu).