Hücre zedelenmesi: Dejenerasyon

Hücre zedelenmelerine bağlı değişikliklerin kesin sınırları yoktur. Önceleri uyum sağlamaya çalışan hücrelerde bir süre sonra reversibl dejeneratif değişiklikler oluşabilir. Dejeneratif değişikliklerin güçlü olması sürecin irreversibl aşamaya geçmesine ve hücre ölümlerine neden olabilir. Kimi hücreler uyum çabası gösteremeden reversibl ve/veya irreversibl değişiklikler gösterirler. Reversibl hücre zedelenmelerinin (dejenerasyonlar) nedenleri, irreversibl değişikliklere neden olan etyolojik faktörlerden oluşur. Reversibl değişikliklerin en önemlileri hidropik dejenerasyon ve yağlı dejenerasyondur.

Hidropik dejenerasyon (bulanık şişme)

Hidropik dejenerasyon (bulanık şişme): Sıvı-elektrolit dengesi bozulan hücrelerde görülür:

• Hücre membranı kabarcıkları
• Ribosomlarda dağılma
• Mitokondrilerde şişme
• Nükleolus kümeleşmesi

Olguların çoğu hücre membranındaki iyon pompalarının aksamasının sonucudur. Akut ve reversibl bir olgudur. Uzarsa irreversibl aşamaya geçebilir. Mikroskopik incelemede, hücrelerin sitoplazmaları şişkin ve soluk eozinofildir. Çekirdek yapısı bozulmamıştır.

Yağlı dejenerasyon (steatosis)

Yağ metabolizmasının aktif olduğu dokularda izlenen reversibl bir olgudur. Hücrelerin sitoplazmalarında yağ vakuolleri saptanır. En iyi örnek karaciğer yağlanmasıdır (steatosis). Karaciğer büyük ve sarı renklidir. Hepatositlerin sitoplazmalarında irili-ufaklı yağ vakuolleri vardır.

Karaciğer yağlanmasında etyopatogenez:

• Hepatositlere aşırı yağ asidleri girişi (açlık, kortikosteroid kullanımı)
• Yağ asidlerinin oksidasyonunda aksama (anoksi)
• Trigliserid üretiminde artma (alkolizm)
• Apoprotein sentezinde azalma (karbon tetraklorür, açlık)
• Karaciğerin lipoprotein sekresyonunda aksama (alkolizm)